به گزارش فرهنگ امروز به نقل از شبستان؛ حجت الاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند، عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی در پاسخ به این سوال که تولید علم وظیفه کدام دسته از کنشگران فرهنگی جامعه است، گفت: موضوع تولید علم یکی از مسائل حیاتی در بقا کشور و ایجاد پیشرفت در آن است و تنها اختصاص به ایران اسلامی ندارد.

 وی ادامه داد: اما به دلیل این که کشور ما مسائل، دشمنان و آرمان های خاص خود را دارد، قهرا باید در مسیر تولیدات علمی به صورت هدفمند و برنامه ریزی شده رفتار کرد و بتوان مسائل بومی و اسلامی جامعه خود را به صورت پیشاپیش مورد توجه قرار داد و آنها را حل و فصل کرد و پیش از آنکه وقایع و حوادثِ مسائل به صورت انبوه بر سر کشور و نخبگان ما فرود آید، به استقبال آنها رفته و رفع شود.

حجت الاسلام پیروزمند با بیان اینکه به نظر می آید در کشور ما تولید علم وظیفه دو نهاد مهم یعنی حوزه و دانشگاه است، ابراز کرد: در این پروسه از حوزه های علمیه انتظار می رود آن لایه اسلامیتِ علوم را تضمین و تعیین کنند و دانشگاه در تبدیل کردن معارف اسلامی به نظریه های معادل، رکنی سازی در میدان عمل داشته باشد اما در درون هر یک از این دو نهاد، مراکز پژوهشی و آموزشی وجود دارد که تولید علم در مرکز این دو بستر اتفاق می افتد.

 وی اضافه کرد: این مراکز در شکل ایده آل و شرایط اولیه، مراکز پژوهشی هستند که وظیفه تولید علم بر عهده دارند و باید بتوانند بر دانشهای پیشین که این تولید را امکان پذیر می کند، تسلط داشته باشند و با به خدمت گرفتن پژوهشگران دانا و توانا، این مهم را به سرانجام برسانند.

حجت الاسلام پیروزمند با اشاره به اینه در وضعیت فعلی کشور ما در بخش مهمی، پژوهش ها در دوران تحصیلات تکمیلی و در دوره های کارشناسی ارشد و دکترا و سطح سه و چهار حوزه های علمیه نگاشته می شود، تصریح کرد: اما با این ظرفیت گسترده و متنوعی که ما در اختیار داریم، هنوز نتوانسته ایم استفاده بهینه از تحقیقات خود داشته باشیم و گاه، نگاه نهادهای متولی و دانشجو، به پایان نامه ها، نگاهِ برداشته شدن مانع و گذراندن یک مرحله برای اخذ مدرک است.

 عضو فرهنگستان علوم اسلامی افزود: به همین دلیل اگر آمار گرفته شود چند درصد از پایان نامه های دفاع شده یا در حال دفاع، به مسائل بالفعل و مبتلا به کشور مرتبط است، آمار قابل قبولی به دست نمی آید یا اگر پایان نامه هایی که به مسائل روز مربوط می شود را بررسی کنیم و بسنجیم چند درصد دستاوردهای آن حلّال مشکلات ما بوده و توانسته از نظر علمی نتیجه روشن و مستحکمی در حل مسائل داشته باشد، با آمار محدودی مواجه خواهیم شد.

 وی در ادامه اذعان کرد: اگر در نوبت سوم آمار بگیریم و تامل کنیم چه تعداد از پایان نامه ها که مطالب آن مفید بوده و نتایج علمی آن درخور اتکا است، تا چه میزان از آنها بهره برداری علمی و استفاده شده است، باز به نتیجه ای در سطح نازل برخورد می کنیم.

 حجت الاسلام پیروزمند تاکید کرد: این موارد نشان دهنده آن است که ما از سرمایه های خود استفاده بهینه و فعال نمی کنیم و تلاش و زمانی که استاد و دانشجو در مقطعی برای یک دستاورد علمی صرف می کنند، تبدیل به جزوه ای شده و تنها در بایگانی تاریخ ثبت می شود و کمتر مورد استفاده و مراجعه قرار می گیرد.

 وی تشریح کرد: بنابراین ما باید در این فکر و اندیشه باشیم که نهادهای مولد علم نیز در شناخت نسبت به موضوع، هم در داشتن دانش و مهارت لازم و روش و ابزار برای تولید علم و هم دارا بودن انگیزه و جسارت روحی برای وارد شدن به میدان های جدید از توانایی و قوت بیشتری برخوردار باشند.

 وی ابراز کرد: لذا نهادهای متولی علم در جامعه اعم از حوزه و دانشگاه و مراکز پژوهشی و آموزشی در کوتاه مدت باید استفاده بهینه از ظرفیتها و پژوهش هایی که در دوران تحصیلات تکمیلی انجام می شود، داشته باشند.

 پیروزمند همچنین در پاسخ به این سوال که چرا تولید علم به اندازه کافی نمی شود یا چرا تولیدات انجام گرفته مورد استفاده و بهره برداری کافی قرار نمی گیرد، به طلیعه توضیح داد: تولید علم  بر فرضی که صورت بگیرد  وقتی به ثمر می نشیند که توزیع علم و بهره وری از آن به خوبی انجام شود و علاوه بر این که نهادهایی متولی تولید علم باشند، باید به ایجاد نهادهای متولی و عهده دار توزیع و بهره وری نیز بیندیشیم.

 وی ادامه داد: در واقع ممکن است تولید علم توسط افرادی که تولید علم به وسیله آن ها انجام شده، صورت نگیرد و لازم باشد نهادها و افرادی مکمل هم وجود داشته باشند تا علم ِ تولید شده را توزیع کرده و به بهره وری برسانند. در حقیقت پس از تولید و توزیع علم، باید سازوکاری برای بهره وری از علم و تبدیل کردن آن به محصول و فناوری و برنامه لحاظ کرد تا این پروسه به پیشرفت و سیاستگذاری و غلبه بر بحرانها و چالشهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و … کمک کند.

وی با تاکید بر اینکه بنابراین علاوه بر تولید علم، به سیستم توزیع و بهره وری، نیز نیاز داریم و سازمان علمی جامعی باید بتواند هر سه مقوله را پوشش دهد، در پایان سخنان خود یادآور شد: لذا باید بتوانیم ساز و کاری بیندیشیم که پشتیبانی لازمِ سخت افزاری و نرم افزاری از تولید، توزیع و بهره وری علم انجام شود و بر فرض عملیاتی شدن این پروسه، در پی آن باید سیستمی نظارتی و ارزیابی و بازخوردگیری فعال در کشور داشته باشیم که به صورت هوشمند این مساله را ارزیابی کند و بسنجد که تولید، توزیع و بهره وری با چه نواقص و کمبودهایی رو به رو است و از چند درصد تولیدات استفاده می شود.